Trước khi bắt đầu vào việc thiết kế, điều quan trọng nhất là hiểu được căn bếp sẽ được sử dụng như thế nào. Đây là cách tiếp cận cơ bản mà bất kỳ kiến trúc sư nào cũng phải thực hiện. Nhà bếp không thể chỉ là không gian tách riêng được thiết kế sau cùng trong một căn nhà. Các nhà thiết kế hiểu rõ rằng một căn bếp sẽ có nhiều luồng và nhiều khu vực làm việc khác nhau cần phải tích hợp trong toàn bộ dự án.
Ngoài những yêu cầu về phong cách thiết kế từ khách hàng, điều quan trọng là định hình được các module để tối ưu hóa công năng của căn bếp và đồng thời giảm thiểu chi phí sản xuất. Bằng cách này, kích thước của tất cả các phần của một căn bếp sẽ được lựa chọn trước khi xác định không gian sẽ đặt bếp.
Không gian và luồng làm việc
Có nhiều nghiên cứu đã xác định 5 khu vực chính trong một căn bếp:
- Khu vực đựng thức ăn: không gian chưa thực phẩm, đồ hộp, tủ lạnh
- Khu vực lưu trữ: đồ gia dụng, đồ dùng, dụng cụ nấu nướng
- Khu vực bồn rửa: khu vực dùng để vệ sinh, làm sạch
- Khu vực chuẩn bị: lý tưởng là một bề mặt rộng thể thao tác
- Khu vực nấu nướng: bếp và lò nướng
Khu vực đựng thức ăn, bồn rửa, khu vực chuẩn bị và nấu nướng được kết hợp cố định và góp phần làm cho quá trình chuẩn bị bữa ăn sao cho hiệu quả nhất. Bồn rửa, bếp nấu và khu vực chuẩn bị tạo ra một tam giác hẹp, các cách kết hợp sẽ dẫn đến nhiều loại căn bếp khác nhau.
Các loại bếp
Theo không gian được thiết kế, mô hình bếp được sử dụng phổ biến nhất bao gồm:
- Bếp dạng thẳng (hoặc các luồng song song)
- Bếp dạng chữ L
- Bếp dạng chữ U
Với từng dạng cấu hình, điều quan trọng là hiểu được các luồng chuyển động khác nhau như thế nào. Tam giác làm việc cần phải được đảm bảo, tránh sự cắt ngang khi có nhiều hơn một người đang cùng làm việc trong căn bếp. Tại điểm này, bạn nên tự hỏi mình “Tôi muốn sử dụng nhà bếp của mình như thế nào?” hay “Tôi thích và không thích điều gì nhất ở căn bếp của mình”. Như vậy, chúng ta sẽ có thể tạo ra không gian với nhiều ý nghĩa hơn.
Module
Khi bắt đầu thiết kế và phát triển bản vẽ, bạn nên nhớ rằng nhà bếp không chỉ là sự kết hợp ngẫu nhiên của các thiết bị và đồ nội thất mà được hình thành từ các mô hình tủ bếp theo một tiêu chuẩn sản xuất. Nếu thiết kế không rõ ràng hoặc không tuân theo các thông số xây dựng hợp lý sẽ tạo nên sự xung đột giữa các kiến trúc sư và các nhà sản xuất
Do đó, sơ đồ thiết kế phải liên quan trực tiếp đến khu vực phía trên của căn phòng, và bất kỳ thiết bị nào được tích hợp tham gia vào dự án phải phù hợp với mô hình tủ bếp:
Một module tủ bếp sẽ bao gồm các yếu tố sau:
- Module dưới: 1 mặt đáy / 1 mặt sau / 2 mặt bên / 1 kệ / 1 hoặc 2 cửa tủ / đế / các thanh khung
- Module trên: 1 mặt đáy / 1 mặt sau / 2 mặt bên / 1 mặt trên / 1 hoặc 2 cửa tủ / các thanh khung
- Module tháp: 1 mặt đáy / 1 mặt sau / 2 mặt bên / loạt kệ và tủ / đế
Để tránh các vấn đề, hệ tủ phải được thiết kế với điều kiện sao cho không thiết bị nào có thể bị đặt sai chỗ. Các thiết bị phải vừa vặn với duy nhất một module, tránh đặt ở giữa 2 module khác nhau. Ví dụ bạn không thể đặt một chiếc máy rửa bát, một lò nướng hay một bếp nấu vào giữa 2 module. Điều này làm cho việc lắp đặt các thiết bị khác như hệ thống điện, ống nước trở nên khó khăn hơn.
Một trong những sai lầm lớn nhất trong suốt quá trình thiết kế xảy ra trong khi tìm kiếm sự đối xứng. Ví dụ, khi thiết kế hệ tủ, kiến trúc sư có xu hướng vẽ những đường thẳng đứng để biểu thị sự phân tách module và cửa tủ. Các phần có kích thước khác nhau được đặt giữa chúng để tìm kiếm sự đối xứng.
Cần thiết để hiểu rằng, bạn càng lặp lại chính xác kích thước của module, càng dễ dàng hơn trong việc xây dựng và lắp đặt các tủ bếp. Sự chuẩn hóa kích thước 100% liên quan với chi phí cuối cùng của toàn bộ dự án và sự khác biệt giữa một dự án khả thi và một dự án không khả thi.
Kích thước chuẩn
Chiều rộng
Chiều rộng tiêu chuẩn của một module biến động và tùy thuộc vào việc sử dụng mỗi module. Thông thường, kích thước sẽ là 30cm, 45cm, 50cm, 60cm, 75cm, 80cm, 90cm, 100cm, tất cả số đo được tính tình mép ngoài cùng bên này đến bên kia của module.
Để lắp đặt các thiết bị, các module thông thường rộng 60cm và 90cm cho lò vi sóng, bếp nấu và máy hút mùi. Ví dụ một lò nướng có kích thước nhỏ hơn một chút so với 60cm sẽ khớp vừa vặn với khoảng cách 60cm của module. Trong trường hợp bồn rửa, phụ thuộc vào việc bạn định đặt bồn rửa bên trên hay chìm dưới quầy bếp. Có nhiều mẫu bồn rửa với kích thước từ 30cm đến 90cm. Khoảng cách giữa các module và thiết bị phải rộng hơn một vài cm, đối với bồn rửa đặt bên trên bàn bếp thì không quan trọng là nó sẽ được hỗ trợ bởi một hay nhiều module.
Các phụ kiện bạn muốn sử dụng cũng sẽ ảnh hưởng đến chiều rộng của module. Bản lề được sử dụng hầu hết cho các module dùng cửa trong khi tủ kéo lại cần có thanh trượt. Thanh trượt truyền thống được sử dụng cho ngăn kéo có chiều dài là 40cm, 50cm hoặc 60cm trong khi nhiều thanh trượt tiên tiến hơn cho phép tủ kéo rộng lên đến 120cm. Các thanh trượt càng cải tiến, như loại đóng mở êm ái hơn, chi phí cũng cao hơn, vì vậy bạn nên sử dụng loại dài nhất có thể. Có nhiều loại phụ kiện khác có thể làm cho căn bếp thêm phong cách hơn như kệ đựng gia vị (15cm – 20cm), kệ đựng vật dụng (40cm – 60cm), kệ chén (loại giá treo 40cm – 85cm), v.v..
Chiều sâu
Các module cơ sở có chiều sâu tiêu chuẩn là 60cm. Kích thước này tính cho các mặt có chiều dài 58cm và thêm 1.8cm dài của cửa. Bề mặt bếp luôn luôn phải rộng hơn chiều sâu của module để trong trường hợp có thứ gì đó bị đổ thì chất lỏng sẽ không rơi trực tiếp lên gỗ. Độ sâu của module có thể giảm tùy theo không gian không chứa đựng các thiết bị. Tuy nhiên, chúng tôi không khuyên bạn nên giảm độ sâu, chỉ áp dụng cho các giải pháp bếp mà không được tính toán kỹ trước khi xây dựng.
Các module phía trên có 2 kích thước là: 30cm hoặc 35cm, cả 2 được sử dụng cho những mục đích khác nhau. Khi sử dụng một vò vi sóng thiết kế âm tủ, điều quan trọng là phải nhớ rằng phần đáy phải sâu ít nhất 35cm để tạo ra thêm không gian. Trong trường hợp module được sử dụng chỉ sâu 30cm cho lò vi sóng thì phần đáy nên được nới ra thêm ít nhất 5cm.
Với các module dạng tháp, được khuyên nên sử dụng độ sâu bằng với đế, lý tưởng là 60cm. Khi nghĩ đến việc lắm đặt lò nướng, thì module phải sâu chính xác là 60cm. Điều quan trọng cần lưu ý là lò nướng sẽ cần thêm 10cm để cho phép hơi nóng được thải ra từ đằng sau. Hiện nay có những lo không yêu cầu khoảng không này, vì vậy luôn cần phải kiểm tra những thông số kỹ thuật của các thiết bị trước khi thiết kế các module.
Chiều cao
Module cơ sở có chiều cao thông thường là 90cm từ sàn đến mặt bếp. Các module không được tiếp xúc trực tiếp mới sàn vì lý do độ ẩm, mà phải cách từ 10-15cm. Trên thị trường có nhiều dòng chân đế có thể điều chỉnh các sàn tầng trong module. Những thiết bị này sau đó được bao phía ngoài bằng ván chân tường thường được cấu thành từ chipboard hoặc plywood bọc trong formic. Phần chân tường phải có khoảng cách tối thiểu so với bản lề là 7.5cm. Bạn có thể để lộ phần chân này ra ngoài tuy nhiên điều này là không nên vì sẽ dễ bị bám bụi.
Đối với phần phía trên, các module được treo vào tường và khoảng cách so với sàn nhà là từ 1.4 – 1.5m. Khoảng cách này có liên quan mật thiết đến độ sâu của module cơ sở, module càng nông thì khoảng cách này nên càng phải lớn. Điều này nhằm tạo một không gian làm việc mà các module ở trên cùng không phải là trở ngại. Điều quan trọng là phải xem xét khuyến nghị của các loại máy hút mùi sẽ được sử dụng, vì mỗi loại sẽ có công suất hút khí khác nhau phụ thuộc vào khoảng cách từ nó đến bàn bếp.
Vật liệu
Cũng giống như các thiết bị, tất cả các sản phẩm và vật liệu có một kích thước tiêu chuẩn và điều này là cần thiết để có được hiệu suất tốt nhất có thể
Kệ và cửa tủ
Prism TFL là vật liệu chính được sử dụng trong xây dựng tủ bếp và nó cũng được sử dụng để làm các kệ và cửa tủ. Đây là một vật liệu rất hiệu quả nhờ tuổi thọ ước tính còn lớn hơn bản thân của một căn bếp, trong khoảng từ 10-15 năm. Một cấu trúc tủ bếp có thể được làm từ Melamine, dày 15mm trong khi đối với cánh cửa độ dày sẽ là 18mm. Độ dày này sẽ bền hơn khi tạo lỗ cho bản lề. Nếu muốn kéo dài tuổi thọ của một căn bếp, bạn cần một thiết kế cho phép chỉ thay đổi cánh cửa trong khi vẫn giữ cấu trúc bên trong tủ. Bằng cách này, bạn có thể làm mới căn bếp với chi phí thấp hơn.
Bề mặt bếp
Có nhiều loại vật liệu khác nhau được sử dụng để làm mặt bếp. Thông dụng nhất là:
- Laminate: Bề mặt thô được ốp một lớp laminate độ bền cao
- Đá: phổ biến nhất là đá thạch anh, đá granite và đá cẩm thạch
- Vật liệu khác: các loại vật liệu được chế tạo từ một hợp chất ví dụ như là acrylic
Xu hướng hiện tại là mặt bếp được làm càng mỏng càng tốt vì vậy các sản phẩm bằng đá và acrylic như Staron đã trở nên rất phổ biến vì nó có độ dày trong khoảng từ 0.8cm đến 1.5cm.
Ván lót sàn
Trong phần này của tủ bếp, tốt nhất là nên sử dụng các sản phẩm có khả năng chống ẩm cao, ví dụ như gỗ ép bọc laminate. Một sự lựa chọn khác là thêm các phụ kiện bằng kim loại hay bằng nhựa cùng hãng với các phụ kiện chính.
Module và những phần có thể điều chỉnh được
Khi bạn có một tủ bếp đặt giữa 2 bức tường, bạn cần phải để chừa ra một ít khoảng trống. Bởi vì khó để tạo ra kích thước chính xác như kế hoạch. Những không gian trống này có thể lấp đầy bằng các module có thể điều chỉnh kích thước trong khoảng từ 5cm đến 10cm.
Sử dụng các đồ thay thế có thể tránh phụ thuộc vào việc ban đầu căn bếp được thiết kế như thế nào. Ví dụ, khi thiết kế một căn bếp, vị trí của tủ lạnh hay khu vực bàn ăn có thể hạn chế việc sử dụng các module có thể điều chỉnh, thay vì 70cm khoảng cách cho tủ lạnh thì chúng ta có thể chừa khoảng 75cm.
Những trường hợp khác khi buộc phải sử dụng module cố định, ví dụ như bếp dạng chữ L. Để tránh điều này có thể phát triển một module điều chỉnh hợp lý trong góc bếp. Module tách khỏi tường khoảng 20cm, vì vậy sau khi lắp đặt nó sẽ chỉ có 20cm đó là khoảng trống. Đừng quên rằng khoảng không này được che đậy dưới bề mặt bếp.
Xu hướng
Có vô số sự lựa chọn hệ tụ bếp có sẵn trên thị tường. Sự kết hợp của nhiều màu sắc, hình dạng trên bất kỳ loại vật liệu mong muốn nào (melamine, ceramic, các loại tay nắm và thiết bị,..) Nhờ vậy, không thể có một nhà bếp kém hấp dẫn chỉ có nhà bếp được được lắp đặt không hợp lý hay không có kế hoạch. Điều quan trọng là lắng nghe và hiểu được khách hàng để xác định phong cách và hình ảnh nào là phù hợp nhất cho căn bếp của họ.
Ngoài ra, có những chi tiết nhỏ có thể tạo nên sự khác biệt cho một căn bếp hiện đại với một căn bếp truyền thống:
- Mặt bếp mỏng: xu hướng này xuất hiện ngày càng nhiều tại các triển lãm thiết kế quốc tế.
- Tay nắm chìm: loại này làm cho cánh tủ trông bóng bẩy hơn so với loại tay nắm truyền thống. Có thể tùy chọn dùng các thanh tay nắm chìm dọc theo mép cửa hoặc dùng hệ thống tự động có thể mở ra khi nhấn vào.
- Các công nghệ mới: Tủ kéo rộng 1m với phụ kiện có thể giữ nặng hoặc việc lắm các kệ đựng gia vị, kệ úp chén là những ví dụ của công nghệ mới. Ngày càng có nhiều phụ kiện bến cho phép sự tùy chỉnh làm cho mỗi căn bếp trở nên độc đáo.
- Đèn chiều sang: sử dụng đèn LED tích hợp vào với tủ bếp
- Thiết kế: các thiết kế Prism TFL laminate khác nhau cho phép việc tạo kiểu và thể hiện cá tính. Dòng Nordic Contemporary mới có thể cho ra phong cách hoàn toàn độc đáo thông qua các thiết kế gỗ. Với kết cấu, hình dáng và vân giống như gỗ tự nhiên, nhiều màu sắc khác nhau từ phong cách mộc mạc đến Scadinavian, hoặc các sắc màu mới có thể kết hợp hoàn hảo với nhau. Tương tự vậy, một cách để mang lại giá trị lớn hơn cho tủ bếp là thay thế màu trắng truyền thống bằng các màu sắc khác để làm nổi bật những thứ được chứa đựng bên trong như chén, đĩa.
Lời khuyên:
- Sử dụng đinh vít có bảo vệ, có thể giấu bằng các chốt gỗ. Quá trình xử lý này có thể lâu hơn và tốn kém hơn nhưng thẫm mĩ hơn.
- Khoảng cách bên giữa bề mặt và tủ bếp là một xu hướng. Tuy nhiên bạn phải để chừa một khoảng không đủ rộng (lý tưởng từ 30cm) để có thể dễ dàng lau dọn. Không gian quá chật hẹp sẽ làm cho đồ nội thất hào mòn nhanh hơn do sử dụng nhiều khan lau và chổi.
- Ván chân tường phải làm từ vật liệu bền hơn. Không nên sử dụng cùng loại melamine với tủ bếp vì không cùng thời hạn sử dụng.
- Chất lượng của các thiết bị phần cứng rất quan trọng trong chất lượng của đồ nội thất. Tuổi thọ của chúng được đo lường theo chu kỳ và có sự khác biệt đáng kể giữa phần cứng có chất lượng cao và thấp. Một bản lề tốt sẽ quyết định cửa tủ có bị xà xuống hay không.
- Khi thiết kề đồ nội thất không có tay cầm, bạn phải sử dụng thứ tự hợp lý để mở cửa. Lý tưởng nhất là sử dụng các module cửa đôi và nếu có chỗ cho module một cửa thì nên đặt module đó ở trong góc
- Khi sử dụng cánh cửa ở trên các thiết bị (lò nướng, lò vi sóng), nhớ để chừa không gian cho tay của bạn
